2015-08-18 Oorlog en de ziel
18 Augustus 2015 | Jordanië, Amman
Voordat ik naar Jordanië afreisde werd me vaak gevraagd of dat wel veilig was, zo dicht bij Syrië. En ik dacht dat wel mee zou vallen, Jordanië zou wel gewoon doorgaan met de normale dingen. En voor het grootste deel is dat ook zo. Vooral in Amman merk je eigenlijk niks van de oorlog die nog geen 100 kilometer verderop wordt uitgevochten. Maar nu ik in Mafraq woon, krijg ik er toch wat meer van mee. Al is het maar omdat je hier de bommen soms zelf kunt horen vallen.
Wat mij wat mij vooral aan het hart gaat is het zien van alle menselijk vernietiging. Daarvoor hoef je niet naar Syrië. Er zijn natuurlijk gewonden. Meisjes van 6 met brandwonden over hun hele lichaam, dat soort dingen. Er zijn trauma's en stress-syndromen: een jongen die volledig zombie is geworden, geen vin meer verroert, blijft staan waar je hem neer zet, blijft liggen waar je hem neerlegt, niet eet of drinkt als je het niet in z'n mond stopt. Er zijn de honderden kinderen die opgroeien zonder vader, en hun morele ontwikkeling krijgen van kinderen die net wat ouder en net wat gewelddadiger zijn dan zij zelf. Maar dat zijn nog de redelijk zichtbare dingen, de dingen die je verwacht. Nu ik hier ben zie ik ook allerlei gevolgen van de oorlog waar ik nooit zo aan gedacht had.
Een paar voorbeelden:
– Er lopen hier duizenden kinderen rond die rond hun elfde nog nooit naar school geweest zijn. Ze weten nog niet hoe je een pen moet vasthouden, maar ze willen later uiteraard wel dokter worden.
– In de vluchtelingenkampen is het voor vrouwen behoorlijk gevaarlijk. Men zegt dat dat komt doordat deze cultuur behoorlijk gebaseerd is op het idee dat de man de vrouw beschermt. Maar ongeveer de helft van de gezinnen hier, moet leven zonder man. De vrouwen worden daardoor min of meer vogelvrij, en na alle ellende van de oorlog en de vlucht zelf, worden ze ook nog bij bosjes verkracht, met nog een extra trauma en de bijkomende schande en schaamte als gevolg.
– Rijke Saudi's komen naar de kampen om daar een bruid te vinden. Van elf jaar. Voor een zakje geld kan je een stel wanhopige ouders best zo ver krijgen een niet al te grote bruidsschat te eisen. Kunnen zij weer een smokkelaar betalen om het kamp uit te komen, en voorkomen dat mamma en de andere zussen ook verkracht worden.
– Het medisch team hier komt kinderen tegen die op sterven na dood zijn, doordat ze vrij simpele medische zorg niet krijgen. Zorg is helaas niet gratis en sommige ouderparen is de ellende zo boven het hoofd gegroeid dat ze ook niet meer in staat zijn om hulp te zoeken voor hun zieke kind. De gevallen die ik hoor, zijn de gevallen waarin het goed afliep.
Maar wat ik misschien nog wel het meest triest vind is al die duizenden mensen die gewend zijn geraakt aan bedelen als manier van leven, zo nodig aangevuld met een beetje bedrog hier of daar. Dit dringt pas goed door als je los komt van het stempel vluchteling. Zet er eens student voor in de plaats. Of bouwvakker. Hoe hoog zou de drempel voor jou zijn om te gaan bedelen en bedriegen? Dit is bovendien een eercultuur. Mensen denken niet pragmatisch, mensen denken primair in termen van image. Bedelen is een schande, en liegen al helemaal, maar de eer van deze mensen is al lang geleden gebroken.
De Jordaniërs weten dat. Om de haverklap word ik door welwillende Jordaniërs gewaarschuwd om de Syriërs toch vooral niks te geven. Je kunt ze toch nooit vertrouwen. En dat is om te janken. Het vieze wantrouwen dat doordringt tot in de hele maatschappij. Het is wantrouwen of onverschilligheid. Er zijn duizenden families hier, en ze hebben allemaal niks, geen spullen, geen werk, geen uitzicht. Al die mensen blijven zien als mensen is behoorlijk lastig. Het is veel makkelijker om terug te grijpen op onverschilligheid of wantrouwen. En bedenk wel: dit zijn denkpatronen die inslijten en vastroesten. Die oorlog maakt niet maar één volk kapot, de buurvolken worden ook gemold.
Ik bid dat mij dat bespaard blijft. De dag dat ik geen mensen meer zie, maar vluchtelingen, de dag dat ik het risico om voor een paar euro bedrogen te worden erger vind dan het leed voor m'n ogen, is de dag dat de oorlog het ook van mij gewonnen heeft.
P.S. In de volgende blog zal ik eens wat vrolijkere verhalen opschrijven. Die zijn er ook genoeg.
Wat mij wat mij vooral aan het hart gaat is het zien van alle menselijk vernietiging. Daarvoor hoef je niet naar Syrië. Er zijn natuurlijk gewonden. Meisjes van 6 met brandwonden over hun hele lichaam, dat soort dingen. Er zijn trauma's en stress-syndromen: een jongen die volledig zombie is geworden, geen vin meer verroert, blijft staan waar je hem neer zet, blijft liggen waar je hem neerlegt, niet eet of drinkt als je het niet in z'n mond stopt. Er zijn de honderden kinderen die opgroeien zonder vader, en hun morele ontwikkeling krijgen van kinderen die net wat ouder en net wat gewelddadiger zijn dan zij zelf. Maar dat zijn nog de redelijk zichtbare dingen, de dingen die je verwacht. Nu ik hier ben zie ik ook allerlei gevolgen van de oorlog waar ik nooit zo aan gedacht had.
Een paar voorbeelden:
– Er lopen hier duizenden kinderen rond die rond hun elfde nog nooit naar school geweest zijn. Ze weten nog niet hoe je een pen moet vasthouden, maar ze willen later uiteraard wel dokter worden.
– In de vluchtelingenkampen is het voor vrouwen behoorlijk gevaarlijk. Men zegt dat dat komt doordat deze cultuur behoorlijk gebaseerd is op het idee dat de man de vrouw beschermt. Maar ongeveer de helft van de gezinnen hier, moet leven zonder man. De vrouwen worden daardoor min of meer vogelvrij, en na alle ellende van de oorlog en de vlucht zelf, worden ze ook nog bij bosjes verkracht, met nog een extra trauma en de bijkomende schande en schaamte als gevolg.
– Rijke Saudi's komen naar de kampen om daar een bruid te vinden. Van elf jaar. Voor een zakje geld kan je een stel wanhopige ouders best zo ver krijgen een niet al te grote bruidsschat te eisen. Kunnen zij weer een smokkelaar betalen om het kamp uit te komen, en voorkomen dat mamma en de andere zussen ook verkracht worden.
– Het medisch team hier komt kinderen tegen die op sterven na dood zijn, doordat ze vrij simpele medische zorg niet krijgen. Zorg is helaas niet gratis en sommige ouderparen is de ellende zo boven het hoofd gegroeid dat ze ook niet meer in staat zijn om hulp te zoeken voor hun zieke kind. De gevallen die ik hoor, zijn de gevallen waarin het goed afliep.
Maar wat ik misschien nog wel het meest triest vind is al die duizenden mensen die gewend zijn geraakt aan bedelen als manier van leven, zo nodig aangevuld met een beetje bedrog hier of daar. Dit dringt pas goed door als je los komt van het stempel vluchteling. Zet er eens student voor in de plaats. Of bouwvakker. Hoe hoog zou de drempel voor jou zijn om te gaan bedelen en bedriegen? Dit is bovendien een eercultuur. Mensen denken niet pragmatisch, mensen denken primair in termen van image. Bedelen is een schande, en liegen al helemaal, maar de eer van deze mensen is al lang geleden gebroken.
De Jordaniërs weten dat. Om de haverklap word ik door welwillende Jordaniërs gewaarschuwd om de Syriërs toch vooral niks te geven. Je kunt ze toch nooit vertrouwen. En dat is om te janken. Het vieze wantrouwen dat doordringt tot in de hele maatschappij. Het is wantrouwen of onverschilligheid. Er zijn duizenden families hier, en ze hebben allemaal niks, geen spullen, geen werk, geen uitzicht. Al die mensen blijven zien als mensen is behoorlijk lastig. Het is veel makkelijker om terug te grijpen op onverschilligheid of wantrouwen. En bedenk wel: dit zijn denkpatronen die inslijten en vastroesten. Die oorlog maakt niet maar één volk kapot, de buurvolken worden ook gemold.
Ik bid dat mij dat bespaard blijft. De dag dat ik geen mensen meer zie, maar vluchtelingen, de dag dat ik het risico om voor een paar euro bedrogen te worden erger vind dan het leed voor m'n ogen, is de dag dat de oorlog het ook van mij gewonnen heeft.
P.S. In de volgende blog zal ik eens wat vrolijkere verhalen opschrijven. Die zijn er ook genoeg.
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
